παρα-κείμενα

Πάντα εσύ το πέτρινο άγαλμα και πάντα εγώ η σκιά που μεγαλώνει

Οδυσσέας Ελύτης


ΣΤΡΟΦΕΣ
(STROPHES)
II.

Έφυγε από κοντά μου
Περπατώντας ως το φως του οδοφάναρου,
Η μακριά σκιά της απλώθηκε μέχρι τα γόνατά μου'
Έτσι ήθελε να μ' αποχαιρετήσει για τελευταία φορά
Με το πιο πολύτιμο που μου είχε δώσει:
Το κεφάλι της - κι έπειτα
Χάθηκε μέσα στο φως.

Gerrit Achterberg
*μτφ: Βασίλης Ζηλάκος
-κουκούτσι, τχ.2-


ΣΚΙΑ

Σκιά. Το μονοπάτι της ζωής πηγαίνει από την ανατολή προς τη δύση. Το παιδί προχωράει έχοντας πίσω του τον ήλιο που ανατέλλει. Παρά το μικρό του ανάστημα, μια τεράστια σκιά πηγαίνει μπροστά του. Είναι το μέλλον του, σπήλαιο χαίνον και συμπιεσμένο, όλο υποσχέσεις κι απειλές, προς το οποίο κατευθύνεται, υπακούοντας σ' αυτό ακριβώς που αποκαλούμε "επιθυμίες" του.

Το μεσημέρι, καθώς ο ήλιος βρίσκεται στο ζενίθ, η σκιά έχει απορροφηθεί τελείως κάτω απ' τα πόδια του ενήλικα. Ο άνθρωπος που η ανάπτυξή του έχει ολοκληρωθεί, απορροφάται στα επείγοντα της στιγμής. Το μέλλον του δεν τον ελκύει ούτε τον ανησυχεί. Το παρελθόν δεν βαραίνει ακόμα το βήμα του. Αγνοεί τη νοσταλγία των πεθαμένων χρόνων, καθώς και τον φόβο τής αύριον. Έχει εμπιστοσύνη στο παρόν, στο σύγχρονό του, στο φίλο του, στον αδελφό του.

Αλλά καθώς ο ήλιος γέρνει προς τη δύση, η σκιά του ώριμου ανθρώπου γεννιέται και μεγαλώνει πίσω του. Σέρνει στο εξής στα πόδια του ένα όλο κα μεγαλύτερο βάρος αναμνήσεων, καθώς η σκιά όλων αυτών που αγάπησε κι έχασε προστίθεται στη δική του. Εξάλλου, βαδίζει όλο και πιο αργά, κι όσο το παρελθόν του, μεγαλώνει γίνεται όλο και πιο λεπτός. Κάποια μέρα η σκιά βαραίνει τόσο που ο άνθρωπος πρέπει να σταματήσει. Τότε εξαφανίζεται. Γίνεται όλος μια σκιά που παραδίνεται χωρίς έλεος στους ζωντανούς.

Michel Tournier
*απόδ: Θανάσης Χατζόπουλος
-Πλανόδιον, τχ.5-


Η ΣΚΙΑ ΜΟΥ ΚΙ ΕΓΩ

Η σκιά μου κι εγώ
κάθε βράδυ πικρό
σε ζητάμε
Και ρωτάμε αν ζεις,
αν σε είδε κανείς
και πονάμε
Μεσ' στον ύπνο να 'ρθείς
όνειρό μου γλυκό
σε προσμένω
Κι απ' αγάπη τρελλή
να σε σφίξω αγκαλιά
περιμένω

Ποιες μάγισσες τρελλές
σε κρατούν μακριά μαγεμένο
Τις ώρες τις πικρές
κάθε βράδυ μετρώ και πεθαίνω

Νυχτερίδες, πουλιά
μας κρατούν συντροφιά
στο σκοτάδι
όταν κλαίμε πικρά
η σκιά μου κι εγώ
κάθε βράδυ

Βασίλης Τσιτσάνης
(με την Δήμητρα Γαλάνη)

Αφού τις ανάγκασαν
Να τα πουν όλα,
Ταλαιπωρημένες οι λέξεις
Ζητούν καταφύγιο
Στον χώρο του άρρητου λόγου -
Στην ενδοχώρα της σιωπής

Γιάννης Καμαρινάκης
-Επιλογή Β'-


ΘΑ 'ΘΕΛΑ ΝΑ ΠΕΡΙΓΡΑΨΩ

Θα 'θελα να περιγράψω την πιο απλή συγκίνηση
χαρά ή λύπη
αλλά όχι όπως κάνουν οι άλλοι
προσπαθώντας να συλλάβουν τόξα της βροχής ή του ήλιου

Θα 'θελα να περιγράψω ένα φως
που φέρνω μέσα μου
αλλά το ξέρω δεν μοιάζει
με κανένα αστέρι
γιατί δεν είναι τόσο λαμπρό
ούτε τόσο καθάριο
κι είναι αβέβαιο

Θα 'θελα να περιγράψω την τόλμη
χωρίς να σέρνω πίσω μου ένα σκονισμένο λιοντάρι
κι ακόμα την έξαψη
χωρίς να ταράζω ένα ποτήρι γεμάτο νερό

για να το θέσω μ' άλλο τρόπο
θα έδινα όλες τις παρομοιώσεις
μ' αντάλλαγμα μια μόνη λέξη
ξεριζωμένη απ' το στήθος μου σαν ένα πλευρό
μια μόνη λέξη
κλεισμένη μες στα σύνορα
του δέρματός μου

αλλά όπως φαίνεται δεν είναι δυνατό
και μόνο για να πω αγαπώ
στριφογυρίζω σαν τρελός
... ... ...

Zbigniew Herbert
*μτφ: Βασίλης Καραβίτης
-Συγκομιδή-


DIABOLUS IN MUSICA

Μ' αυτές τις λέξεις που μου δόθηκαν
μα δεν τις ζήτησα
Μ' αυτές τις λέξεις που μου αναγγέλθηκαν
μα δεν τις ανήγγειλα
Θα αποτρέψω τις φωνές των αγγέλων
Που μιλούν μεσάνυχτα ακαταπαύστως

Θα ακυρώσω τη δύναμη της προτροπής
Ευθύς μόλις η αυγή χαράξει
Και ακουστούν της ημέρας τα πρώτα αινίγματα

Γιατί στ' αυτιά μου βουίζουν οι δρόμοι
Και απαντούν οι ήχοι μεγαλόπρεπα
διαδρομών ανεξερεύνητων ως τώρα
Και πάλλεται η πόλις και τα κτίσματα

Τύχες ανάδρομες διασταυρώνονται
Εκεί που μεσουρανεί ο ήλιος απρόσιτος
Και ανοίγεται του ουρανού το καταπέτασμα
Και κλείνουν των ανθρώπων τα βλέφαρα
κουρασμένα

Ξιφίζουν ως λόγχες οι απολήξεις των κραυγών
τα μεσημέρια
Την ώρα που αναδύονται οι ναοί
Και η θάλασσα τυλίγεται στο αμφίβολο φως
και γέρνει προς την ακτή ανεπαισθήτως

Μ' αυτές τις λέξεις ερείπια που δεν οικούνται
από χρόνια
Θα επικαλεστώ το όνομά σου
Γιατί μόνον τα μάτια σου μπορούν να σώσουν
το βλέμμα μου
Μόνον η ακοή σου μπορεί να γείρει την πλάστιγγα
προς τη μεριά των ήχων

Στέφανος Ροζάνης
-Ποίηση τχ.13-


ΗΜΙΤΕΛΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑ

Ξεχασμένη αποθήκη, έξω από το Όσλο, άγριο χάραμα της δεκάτης έκτης Σεπτεμβρίου χίλια εννιακόσια εξήντα εννέα, τελευταία νύχτα πριν την αναχώρησήη σου, κι αυτή σηκώθηκε, ενώ εσύ κοιμόσουν ακόμα συντροφιά με το καθησυχαστικό της άρωμα και, προτού χαθεί (για πάντα) στην ανίατη ερήμωση μιας νορβηγικής ευημερίας, σου δώρισε τον έγγραφο αποχαιρετισμό της, απ' τον οποίο, τώρα, μόνο δύο λέξεις —Himmel, egentlig- μπορείς να ξεχωρίσεις. Λέξεις που επιστρέφουν την εικόνα της, αντικείμενο πόθου και πηγή οδύνης, μέσα στο χάσμα του χρόνου (σου) που δεν είναι παρά ο μηχανισμός της ανελέητης συντριβής (σου), αθεράπευτη πληγή από μια φούχτα σκάγια πάνω στη ραγισμένη σου αυτάρκεια.

Γιώργος Καρυπίδης
-η λέξη τχ. 189-


ΛΕΞΗ ΛΕΞΗ

Και λέξη λέξη η ώρα μία
μπήκε στο σπίτι μου η τρικυμία
Και στόμα στόμα παραμιλούσα
αλλού βρισκόμουνα κι αλλού πατούσα

Και λέξη λέξη κάτω απ' τ' άστρα
έπεσαν, μάτια μου, όλα τα κάστρα
Και στόμα στόμα φύλλο στο ρέμα
είπα αφήνομαι κι ας είσαι ψέμα

Άκης Δείξιμος - Ελένη Γιαννατσούλια
(με τον Κώστα Δόξα)